به نقل از «ایران اکونومیست»

نقاشی قهوه خانه ای از چه زمان ظهور کرد؟

تاریخ انتشار: ۱۷ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۷۹۶۰۵

کیانوش معتقدی، پژوهشگر هنر معتقد است: چند دهه هست که سبک اصیل نقاشی قهوه‌خانه‌ای به فراموش سپرده شده و شاید دلیل آن فوت اساتید این سبک است؛ اما با این وجود تلاشی هم برای احیای آن نمی‌شود.

کیانوش معتقدی، پژوهشگر هنر درباره تاریخچه شکل‌گیری نقاشی قهوه‌خانه ای در گفت‌وگو با ایران اکونومیست بیان کرد: زمینه‌های شکل‌گیری نقاشی قهوه‌خانه را باید از اواخر دوره صفویه بررسی کرد؛ زیرا ورود موضوعات مذهبی و عامیانه در نقاشی از این دوره قابل پیگیری است اما آنچه بر اساس اسناد به مثابه پرده‌های درویشی و تابلوها باقی مانده است به آغاز دوره قاجار برمی‌گردد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او افزود: در واقع ما می‌توانیم از آغاز دوره قاجار، شکل‌گیری یک نظام جدید را در نقاشی ایران پیگیری کنیم که در طبقه‌بندی نقاشی ایران در بخش هنرهای عامیانه قرار می‌گیرد.

او با بیان اینکه نقاشی‌ قهوه‌خانه‌ای در ابتدا به صورت پرده‌های درویشی بوده و توسط نقاشان گمنام و یا دراویش نقاشی می‌شده است، در این زمینه گفت: موضوع این پرده‌ها، شمایل‌نگاری مذهبی و واقعه کربلا و عاشورا بوده است. همچنین این نقاشی‌ها به سبکی عامیانه نقاشی می‌شدند؛ چرا که هنرمندان خالق این نوع آثار مکتب ندیده‌ بودند و ساختار کلی این پرده‌ها روایت‌های مذهبی و عامیانه‌ای بودند که گاهی ترکیب شده با اسطوره ارائه می‌شدند.

معتقدی ادامه داد: روندی که ذکر شد در دوره قاجار ادامه پیدا کرد تا بعد از دوره مشروطه که این نوع از نقاشی وارد فضای قهوه‌خانه‌ها شدند؛ به این معنا که این پرده‌ها در دوره قاجار، در کوی، برزن و فضای عمومی شهرها و در زمان‌های به خصوص چون ایام محرم و روز عاشورا نمایش داده می‌شد و نقالان راوی این نقاشی‌ها بودند ولی بعد از دوره مشروطه بود که این پرده‌ها به شکل یک تابلوی دکوراتیو وارد قهوه‌خانه‌ها شد.

او با اشاره به اینکه از دوره مشروطه ما با عنوان نقاشی قهوه‌خانه‌ای مواجه می‌شویم، افزود: از دوره مشروطه این پرده‌ها به سفارش‌ صاحبان قهوه‌خانه‌ها تولید شدند. از این زمان به بعد یک الگوی مشخص در کار نقاشان قهوه‌خانه‌ای شکل گرفت که در آن تصاویر مدام تکرار می‌شدند. حسین قوللر آغاسی و محمد مدبر از مهم‌ترین استادان این عرصه بودند که این سنت را به دوره بعدی انتقال دادند؛ به این شکل که هنگامی که این نقاشان یک روایت و قصه‌ای را نقاشی می‌کردند، در ادامه نیز خودشان و شاگردانشان عینا آن را تکرار می‌کردند.

پرده مصیبت کربلا در سبک قهوه‌خانه‌ای/ اثر قوللرآقاسی/ سال ۱۳۳۰

او به تفاوت نقاشی قهوه‌خانه با پرده‌های مذهبی اشاره و اضافه کرد: طبق مباحثی که مطرح شد، تفاوت نقاشی قهوه‌خانه‌ای با پرده‌های مذهبی در این نکته هست که در گذشته نقاشی‌ها مبتنی بر یک روایت مذهبی و شمایل‌نگارانه توسط نقاشان گمنام خلق می‌شد ولی بعد از دوره قاجار بود که این نقاشی‌ها وارد ساختاری جدید شدند و بر اساس سفارش صاحبان قهوه‌خانه‌ها تولید می‌شدند و کارکرد قبلی خود را در فضای عمومی شهرها از دست دادند.

مصیبت کربلا اثر محمد مدبر/ رنگ و روغن روی بوم /مجموعه موزه رضا عباسی

این پژوهشگر هنر در پاسخ به بررسی این سبک از حیث رنگ، فرم، محتوا و رویکرد گفت: اصولا این پرده‌ها قاب‌بندی‌های خاص خودشان را دارند و بر اساس یک نوع پرسپکتیو مقامی طراحی می‌شوند. همیشه سوژه اصلی که موضوع روایت اصلی پرده است بزرگتر از بقیه سوژه‌ها کشیده می‌شود و روایت‌های فرعی در کنار سوژه اصلی به شکل قاب‌بندی‌های کوچک‌تر دور تا دور صفحه یا پرده را می‌پوشاند که هر کدام روایت‌های مخصوص به خودشان را دارند.

او اضافه کرد: در این ترکیب‌بندی اصولا از رنگ‌های گرم به خصوص رنگ قرمز و قهوه‌ای استفاده می‌شود. برای تصویر کردن شخصیت‌های اصلی رویداد عاشورا نیز از لباس‌های روشن، پرچم‌ها و دستارهای سبز رنگ استفاده می‌شود و گاهی دور سر قدیسان و شخصیت‌های اصلی، هاله نور نقاشی می‌شود. دشمنان اسلام نیز با چهره‌هایی کریه و زشت و با رنگ پوست تیره و مشکی به تصویر کشیده می‌شوند.

معتقدی در ارتباط با مضامین به کار رفته در این نقاشی‌ها بیان کرد: تا آنجا که نقاشی قهوه‌خانه‌ای به شکل پرده درویشی و پیش از مشروطه است عموما مذهبی و تا حدی رزمی هستند اما از زمانی که این پرده‌ها به نقاشی قهوه‌خانه تبدیل می‌شوند اتفاق مهمی رخ می‌دهد و آن ورود اسطوره‌های ایرانی به این مضامین است و طبقه‌بندی جدیدی به وجود می‌آید و موضوعاتی چون رزم، بزم و دیدار دلدادگان و داستان های تغزلی وارد پرده‌ها می‌شود. این مساله تا اواخر دوره پهلوی ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که در این دوره گاهی مضامین اجتماعی و سیاسی نیز وارد این پرده‌ها می‌شود.

او در پاسخ به هدف از حضور زنان در برخی از این نقاشی‌ها گفت: زنان طبق قصه و روایت‌های مذهبی، اسطوره‌ای، ادبی و تغزلی همیشه نقش محوری و کلیدی داشتند؛ به همین دلیل از ابتدا در کنار پیکرها و فیگورهای مردانه، تصاویر زنان نیز وجود دارد.

انتهای پیام

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: نقاشی قهوه‌خانه‌ای

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: نقاشی قهوه خانه ای نقاشی قهوه خانه ای دوره مشروطه قهوه خانه ها نقاشی ها پرده ها دوره قاجار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۷۹۶۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مستندی جدید درباره ظهور و سقوط WCW ساخته خواهد شد؛ چه کسی WCW را کشت؟

کوین نش، نسبت به نگرانی یک هوادار درباره دخالت راک و WWE در مستند جدید WCW واکنش نشان داد.

تیم Dark Side Of the Ring اعلام کردند که به همراه راک و کمپانی او، Seven Bucks Production در حال کار بر روی یک سریال مستند 4 قسمتی تحت عنوان چه کسی WCW را کشت؟ هستند. راوی این مستند دواین جانسون خواهد بود و چندین ستاره WCW از جمله اریک بیشاف، دایموند دلس پیج، وینس روسو، گلدبرگ و کوین نش نیز در آن حضور خواهند داشت.

طرفداری | بعد از پخش تریلر رسمی این مستند در توییتر، یک هوادار اعلام کرد که به دلیل حضور راک در تیم سازنده این اثر بی شک واقعیت مستند تحت تاثیر WWE قرار خواهد گرفت و به همین دلیل آن را تماشا نخواهد کرد. کوین نش، در پاسخ به این هوادار نوشت که این بار روایتی واقعی از آنچه اتفاق افتاد، به نمایش گذاشته خواهد شد.

من معمولا طرفدار کارهای شما هستم، اما این یکی را بیخیال خواهم شد. همین الان هم کتابها، پادکستها و مستندهایی درباره این موضوع وجود دارند. وقتی راک در تیم سازنده باشد، WWE تاثیر زیادی بر این اثر گذاشته و خب از قبل هم چنین مستندی داریم " The Monday Night War". پس کار بیهوده‌ای است.

کوین نش در پاسخ به این هوادار نوشت:

خیر، ما داستان خودمان را گفتیم، نه اینکه ورژن پیروزمندانه WWE باشد. این اولین روایت واقعی خواهد بود.

از دست ندهید ????????????????????????

تونی کروس: پاس گلم جلوی بایرن خیلی خاص نبود شاهکار کارلتو؛ بازهم شکست‌ناپذیری مقابل بایرن بزرگترین بازیکنان ناکام تاریخ لیگ قهرمانان یحیی شکایت کند 5 میلیارد تومان جریمه می‌گیرد